Büyükşehirden Dar Gelirli Ailelere DEV KONUT Projesi

İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Cemil Tugay, 10 milyar lira harcayarak 3 bin 100 haneyi ev sahibi yapacağı konut projesinde yaptığı açıklamada merkezi hükümetle bu alanda iş birliği içinde çalışmak istediklerini vurgularken barınma hakkının en temel insan hakkı olduğunu dile getirdi.

İzmir Büyükşehir Belediyesi ve Egeşehir Planlamanın ortak hamlesiyle Egeşehir Menemen Konutları’ndan 3 bin 100 aileyi ev sahibi yapacağı Menemen Konut Projesi Lansmanı’nın ilk etabının tanıtımı Tarihi Havagazı’nda düzenlendi. Bu lansmana İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Cemil Tugay, Ekonomist ve akademisyen Özgür Demirtaş, İzBB Meclisi Grup Başkanvekili Zafer Levent Yıldır, Meclis 1. Başkanvekili Altan İnanç, ilçe belediye başkanları ve çok sayıda gazeteci katıldı. Dar boğazda bulunan Menemen Koyundere’de bulununa 90 bin metrekarelik alanın ilk etabında 3 bin 100 konut bulunuyor. İzBB bölgedeki yurttaşların kirada oturmasına ve ekonomik sorunları üzerine büyük bir adım atarak aileleri evlerine kavuşturdu.

Başkan Dr. Cemil Tugay: “Bu konuda ise söylemlere baktığımda ‘Belediye bu işi neden nasıl yapabilir?’ soruları vardı. Bu sorulara ise cevaplayayım. Temelde barınma hakkı en temel insan hakkıdır. Barınma için de konut hakkı bireyin insanoğluna yakışır bir konuta ulaşabilmenin ihtiyacının kolay, sürdürebilir bir şekilde karşılanmasını ifade eder. Konut hakkı Birleşmiş Milletler ve Evrensel İnsan Hakları Beyannamesinde ise ifade edilen bir haktır. Habitat konferansında da bu konu ilan edildi ve ifade edilen bir haktır.

Anayasa’mızda da 57. maddesinde konut hakkında devlet şehirlerinin özelliklerini ve çevre şartlarını gözeten bir planlamada konut ihtiyacını karşılayacak tedbirleri alır ve ayrıca konut teşebbüslerini karşılar. Buradan doğan sorumlulukla yerel yönetimler olarak da son zamanlarda belirgin bir şekilde yaşadığımız konut krizini gidermek için bir adıma atmaya karar verdik. Burada ise bir iştirakinin Ege şehir Planlama şirketimizin görevlendirilmesiyle ve onların çalışmasıyla bu lansmanı yaptık” ifadelerini kullandı.

‘Yurttaşın ev sahibi olması zorlaştı’

Başkan Tugay, ekonomik şartların yurttaşlar için bir ekonomik çıkmaza çıktığına ve konut edinmeye ilişkin kredilerin de yurttaşı zorlaştırdığına dikkati çekerek “Konut edindirme odaklı yaklaşımlar ve bugün ortaya çıkan konut kredileri bağlamında yurttaşın konut sahibi olmasını zorlaştırdılar. Konut kredilerinin yüksek olmasıyla inşaat maliyetleri, konut satış ücretlerinin yüksekliği, üretilen konutların ise belirli gelir sahiplerine hitap etmesi de farklı şekilde konut sahibi olmayı zorlaştırıyor. Küresel ekonomide konut bir brikim aracı olurken barınma ikinci planda kalıyor. Gayrimenkul sektörünün egemenliği altına giren konut bir finansman aracı halinde. Bir ayrıcalık haline gelmesiyle sonuçlanırken küresel ölçekte konut krizi de tüm dünyada yaşanıyor” ifadelerini kullandı.

Dünyada 5. ülkeyiz

Başkan Tugay, “Piyasalar bu durumda ev sahibi ve kiracıların bir mücadelesi alanı haline döndü. Burada ise hane halkının yoksulluk sınırlamanın altına düşmeden geliştirilmesi bir durumdur. Hane gelirinin yüzde 30’unu geçmemlidir. Bu asırlarda insanların aylık geliriyle bile kirayı ödeyemediğin biliyoruz. Türkiye’de 2000’li yıllarında başından itibaren değişen hükümet politikası ve yaklaşımlarıyla konut, inşaat sektöründe artış gösterirken yapılan araştırmalarda piyasalara sunulan konutların bütün gelir konutları tarafından erişebilir olmadığını gösteriyor. 2010 ve 2022 yılları arasında ise konut fiyatlarının yüzde 91 oranında artış gösterdiği ölçüldü, Türkiye ise konut faylarının yüzde 91 artış gösterdiği ölçülmüş bu oranda ülkemiz, dünyada konut fiyatlarının en yüksek olduğu 5. ülke olmuştur” dedi.

‘Lüks konutlar üretildi’

Tugay, “Konutun en temel insan hakkının olduğunu düşünüyorsak Anayasa ve ulusallarası sözleşmeleri düşünüp konuttaki çalışmaların yapılması gerektiğinin farkındaysak barınmaya en temel hak çerçevesinin olduğunu düşüyorsak kamu ve yerel yönetimler dahil bu konuda sorumluluk almalıyız. İzBB olarak kendi arsalarımız ve kendi bütçemizin gücüyle de insanlarımıza sosyal konut yapmayı, onlara ödeyebilcekleri şarlarda konut edindirmeyi de görev bildik.

Bugün ise bu sorumluluğun ilk adımında Menemen’de belirlenen alan için 3 bin 100 konutu uygun şartlarda ödemeyle yurttaşlara sunma karar verdik. Türkiye’de güvenli bir çatı altında yaşamak kimsenin lütfuna bağlı olmamalıdır. Barınma kişilerin insan olmanın onuruyla bağdaştığı şekliyle devletin sağlanması gereken en temel haktır. TOKİ gibi kurumlar devletin ödeme kolaylığını sunan sosyal konutlar üretme amacıyla kurtulmuş ama maalesef lüks konutlar üretildi ve yoksul ailelere kira desteği sağlanamadı ve de ev kiraları ise çok yükseldi, milyonlarca insan maaşıyla kirayı ödeyemez hale geldi” şeklinde konuştu.

‘2 yılda 48 milyar dolar harcanmış’

İzBB Başkanı Cemil Tugay, “Kamunun kaynakların halkın barınma hakkını savunmak için değil belirli bir azınlığın servetinin büyümesi için kullanılır hale geldi. Kur korumalı mevduat için ise 2 yılda merkez bankasından 48 milyar dolar ödenmiş. Bu paranın büyük bir kısmı ise düşük bi azınlığın cebine aktarıldı. 48 milyar dolar ile  972 bin sosyal konut inşa edebilirdik. 3 milyon fazla vatandaşımızı da güvenli konuta yerleştirebilirdir.

Konuta insan hakkı olarak değil bir yatırım ve rant olarak bakılıyor. Emlak konusu kampanyalarında ise en düşük konut fiyatı ise 5 milyon lira, yeni çiftleri ise 1 milyon lira verip 4 milyonu da krediyle ödemesi gerekiyor. Bugün ise aylık ödemeler 166 bin lira gerekiyor. Bunu ise kaç kişinin ödeyeceğiz sizin anlayışına bırakıyorum. Kaynaklarımızın bir kısmına da sosyal konut için harcayacağız. Son aylarda maruz kaldığımız çok büyük orantılı kesintilere rağmen sizlere sunduğumuz bu konutları da iki yıl içerisinde ailelere takdim edip insanları ev sahibi yapacağız” dedi.

‘Siyasi tercihtir’

Tugay, “Bir siyasi tercih olduğunu düşünüyoruz. Kaynakların nereye harcandığı konusunda bir tercih yapıyoruz. Ya halkı düşüneceğiz ya da betonu, rantı besleyeceğiz. Halkçı belediyeciler olarak paramızı, kaynağımız halk için kullacağız. Buna inanıyoruz. Barınmabir lüks değildir, bir yatırım daracı değildir, bir rant kapıs değildir; konut temel bir insan hakkıdır. İzmir’de tüm yaptığımız işleri gösterececeğiz. Seçim vaatlerimiz arasında 25 bin sosyal konut vardır.

5 yıl içerisinde bu 25 bin konutla ilgili projelerinin her biri tamamlanmış ve belirli bir aşamaya gelmiş olacak. Uygun bir finansman modeliyle geliştirdik. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişkiliği Bakanlığı ile TÜİK’in raporlamalarını da dikkate alıp asgari ücretin de etkisiyle finansman gelirini dikkate alarak yüzde 30’luk bir seviyeyle belirlediğimizi, 10 yıl vadeyle ödemeyle insanlar hem otururken hem de kira öder gibi evlerine taksitlerini ödeyecek ev sahibi olacaktır. Bu çalışmalarla ise  devletle halkın tekrar birlikte olduğu, kavuştuğu ve bu güvenin tesis edildiği bir dayanışmayı geliştirildiğine inanıyorum” şeklinde ifade etti.

10 milyar lira harcandı

Başkan Tugay, ayrıca gazetecilerin sorularını yanıtladı. Sorular arasında ‘hükümet’in etkisine değinen Tugay, bu proje için 10 milyar lira harcadığına işaret ederek “Merkezi hükümetin bir engellemesini görmüyoruz. Biz İzBB olarak merkezi hükümetimizle bir rekabet içinde değiliz. Sosyal ihtiyacın farkındayız. İnsanların en temel haklarının olduğu ve bu konuda da ihtiyaç olmasıyla adım atıyoruz. Bu konuda ayrıca yardımcı olmalarını bekliyoruz. Çevre Şehircilik Bakanlığıyla görüşmeler oldu ve iş birliği hedefinin olacağını da düşünüyoruz. Merkezi hükümetin de insanların ev ihtiyacının olduğunun farkındayım. Bu proje için ise 10 milyar lira harcandı” ifadelerini kullandı.

Ayrıca Başkan Tugay, bölgenin sert kayalıkların üzerinde olduğunu ve projenin depreme dayanıklı olduğunun altını çizdi.