ENERJİ VERİMLİLİĞİ NEDEN ÖNEMLİDİR?

Bilindiği gibi Enerji Verimliliği Haftası, Türkiye’de 2007 yılında yürürlüğe giren 5627 sayılı Enerji
Verimliliği Kanunu çerçevesinde düzenlenmektedir. Bu kanun ile, enerjinin etkin kullanılması, israfının
önlenmesi ve çevrenin korunması gibi amaçlar doğrultusunda çeşitli etkinlikler düzenlenmesi
hedeflenmektedir.

Her yıl Ocak ayının ikinci haftasında (06-12 Ocak 2025) düzenlenen bu hafta, enerji
kullanımında verimlilik ve sürdürülebilirlik konularında bilinçlendirme çalışmaları ve eğitim programları
içermektedir. Mevzuata göre Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Enerji Verimliliği ve Çevre Dairesi
Başkanlığı ve diğer kurumlar iş birliği ile bu etkinlikleri düzenlemektedir. Makina mühendisliğinin
disiplinin somutlandığı alanlardan birisinin enerji olması nedeniyle, enerji verimliliğinin arttırılmasında;
Odamıza ve üyelerimize önemli görev ve sorumluluklar düşmektedir.

Bu vesileyle, TMMOB Makina Mühendisleri Odası İzmir Şubesi olarak, mesleki uzmanlığımızdan ve çalışma alanlarımızdan yola çıkarak dünyanın, ülkemizin ve yurttaşlarımızın geleceği ve yaşamın sürdürülebilirliği açısından büyük önem taşıyan enerji verimliliği konusunda görüşlerimizi kamuoyu ile paylaşmak isteriz.
Daha önceki yıllarda bir ülkede sağlık, eğitim ve gıdadan sonra önem sırasında enerji gelmekte
olduğunu savunulurken bugün enerji, iklim değişikliği ile dünyamızın sürdürülebilirliğine yönelik maruz
kaldığı tehdit kapsamında en öncelikli sıraya yerleşmiştir.

Enerji Verimliliği Neden Önemlidir?

Zira TÜİK İklim Değişikliğine sebep olan Sera
Gazı Emisyonu verilerine bakıldığında %71,3 enerji %13,3 endüstriyel işlemler %12,8 tarım %2,6 atık
sektörü kaynaklı olduğu görülmekte olup dünyamız için de bu oran yüzde %70‘lerin üzerindedir. Dolayısı
ile iklim değişikliği ile mücadelede, ilk ve öncelikli hatta zorunlu ele alınması gereken konu, doğrudan
binalarda yaşam standardı ve hizmet kalitesinin, sanayi tesislerinde ise üretim kalitesinin ve miktarının
düşmesine yol açmadan, birim hizmet veya ürün miktarı başına enerji tüketiminin azaltılması olarak
tanımlanan enerji verimliliği olarak ortaya çıkmaktadır.

Türkiye ‘de Enerji Verimliliği konusunda uzun yıllardır önem verilmekte olup enerji verimliliği
çalışmalarında mevzuat, politika, uygulamalar, alt yapı, yetişmiş insan gücü, akademik düzey ve sanayi
alt yapısı ve finansman gibi kriterlerin dikkate alındığı uluslararası ölçeklendirmelerde de puanı oldukça
yüksek görülmektedir. Dünyada enerji verimliliği Gayri Safi Yurtiçi Milli Hasıla (GSYİH) başına tüketilen
enerji miktarı olarak tanımlanan enerji yoğunluğu ile ölçülmekte olup bu kapsamda Türkiye Enerji
Verimliği gelişimine bakıldığında ETKB veri ve açıklamalarına göre

 Birincil enerji yoğunluğu endeksinde, uygulanan önlemlerle 2022 yılında bir önceki seneye
göre %6,2 oranında, son 22 yılda ise ortalama %1,7 oranında iyileşme sağlandığı,
 Nihai enerji yoğunluğu endeksinde ise 2022 yılında bir önceki seneye göre %7,9 oranında, son
22 yılda ise ortalama toplam %1,8 oranında iyileşme sağlandığı belirtilmektedir
Ayrıca en son 2017 ve 2023 yılları arasında uygulanan 6 başlık ve 55 eylem ile yürütülen I. Ulusal
Enerji Verimliliği Eylem Planı ile yürütülen faaliyetler ve hayata geçirilen projeler ile
 Toplam 24,6 MTEP kümülatif enerji tasarrufuna erişildiği,
 Söz konusu tasarruflar için 8,5 milyar ABD Doları gibi normalden daha az bir yatırım ile
gerçekleştirildiği,
 I.UEVEP’nin hazırlandığı döneme kıyasla günümüzde teknoloji maliyetlerinde yaklaşık %25
oranında düşüş olmasının I. UEVEP’de hedeflenen tasarrufların daha düşük maliyetle sağlandığı ifade
edilmektedir.

Ancak hiçbir şekilde küçümsenmeyecek tüm bu gelişmelere rağmen Uluslararası Enerji Ajansı (IEA)
verilerine göre Türkiye kişi başı enerji tüketimi 1,85 TEP ile AB Ülkelerine göre yaklaşık 2 katı daha az
olup 0,132 TEP/bin 2015$ Enerji Yoğunluğu ile hala yaklaşık 1,5 katı daha düşük seviyede kalmaya
devam etmektedir. Üstelik sadece birincil enerji kaynakları arzı ve nihai enerji tüketiminde değil iklim
değişikliğine sebep olan sera gazı emisyonlarında da artış görülmektedir.

TMMOB Makina Mühendisleri Odası İzmir Şubesi Enerji Verimliliği konusunda istenilen, hak edilen
ve zorunlu olunan sonucun ancak kanunda da belirtildiği gibi enerji verimliliği çalışmalarının ülke genelinde tüm ilgili kuruluşların ve tüm yurttaşların katılımı ile sağlanabileceğini,
 Ulaşılmayan hedeflerin ana sorun kaynağının koordinasyon kontrol gibi yönetsel eksiklerden
kaynaklandığını bilinmesini ve önemsenmesini,
 2024-2030 yılları için kapsamlı bir şekilde hazırlanan ve uygulanmaya başlayan ikinci eylem
planı ile aynı hataların tekrarlanması gerektiğini,

 Bu doğrultuda da daha önceden bulunan ancak sonraki süreçlerde kanunda belirtildiği halde
kaldırılan ve/veya değiştirilen Enerji Verimliliği Koordinasyon Kurulunun yeniden kurulması ve etkin bir
şekilde faaliyet gösterilmesi için gerekli tedbirlerin alınmasının sağlanması ile tüm bakanlıkları aynı
hedef doğrultusunda hizalanmasını ve bileşke kuvvet sağlayacak bir üst otoritenin sağlanmasının kritik
öneme sahip olduğunu vurgulayarak hatırlatmak isteriz.
Kamuoyuna saygıyla duyurulur,