İzmir’de Bir Kültürdür LOKMA

Bugün Miraç Kandili…
Öncelikle tüm İslam âleminin kandilini tebrik ediyor, bu mübarek gecede edilen duaların kabul olmasını diliyorum. Maneviyatın yoğunlaştığı bu özel günlerde, İzmir’e özgü bir hayır geleneğinden bahsetmek istiyorum: lokma döktürmek. İzmir’de vefatlarımızda, mutluluklarımızda, başarılarımızda ve kandillerde lokma döktürmek adeta bir gelenektir ve İzmir’e özgü kültürdür.

Bizim ailede de bu iş nesilden nesile aktarılır. Babadan oğula, dayıdan yeğene bir miras gibi… İzmir dışında bir şehirde lokma döktürmek istediğimde, bunun satış amaçlı yapıldığını öğrenince oldukça şaşırmıştım. Meğer lokma döktürmek İzmir’e özgü bir gelenekmiş. Bugün lokma, farklı tatlarla birçok şehirde satışa sunuluyor olsa da İzmir’de bu gelenek hayır amaçlı devam ediyor. Bu vesileyle, İzmir’de lokma kültürünün bir temsilcisi olan Kayahan Lokma’nın sahibi Erkan Kayahan ile yaptığım sohbeti paylaşmak istiyorum.

Erkan Kayahan, mesleğini babasından öğrenmiş.
Kendisi, “Babam bu işi 1997’den beri yapıyor, o da dayısından öğrenmiş. Dayısı ise 80’lerden bugüne bu mesleği sürdürüyor. Lokma, bizim ailede yaklaşık 40 yıldır devam eden bir gelenek,” diyor.
Lokmanın elle döküldüğü dönemleri anlatan Kayahan, “Babam, dayısının İzmir lokmasını elle döktüğünü söylerdi. Her seferinde aynı oranda yapmak gerçekten zordur. O zamanlar tüm ekipmanlar yere indirilir, işlemler orada yapılırdı. Yağ kazanları çok ağırdı ve her şey manuel olarak yapılırdı,” diye ekliyor.

Günümüzde ise teknoloji sayesinde işler oldukça kolaylaşmış. Kayahan, “Biz üçüncü kuşak olarak daha şanslıyız. Araçlarımız tamamen donanımlı; her şey araç içinde gerçekleşiyor. Hayırseverler, sadece döküm yapılacak alanı gösteriyor. İzmir lokması (halka lokma) ya da Saray Lokması (küçük yuvarlak lokma) olsun, her türlüsünü hijyenik ve güvenli bir şekilde hazırlayabiliyoruz,” diyor. Bu modernizasyon sayesinde hem hijyen hem de çevresel güvenlik sağlanmış.

Kayahan, geçmişte yaşanan tehlikeli durumları da dile getiriyor: “Eskiden lokma kazanları yere indirildiğinde, kaynar yağlar tehlike yaratabiliyordu. Halk lokma görünce dayanamaz, kalabalık oluşurdu. Ufak bir dikkatsizlikle yağ patlayabilir, yanıklara neden olabilirdi. Şimdi araçlarımızda her şey güvenli bir şekilde yapılıyor.”

Lokma dışında başka hayır işleri de yaptıklarını anlatan Kayahan, “Helva çeşitleri, tavuk pilav, iftar yemekleri gibi birçok seçenek sunuyoruz. Kişilerin hassasiyetlerine göre menüler hazırlıyoruz. Araçlarımızda Kur’an ve mevlit ses kayıtları eşliğinde, hayrın sebebi tabelalara yazılıyor. Böylece ikramdan alanlar da dua ediyor,” diyor.

Kayahan’a işinin manevi boyutunu sorduğumda ise şu yanıtı alıyorum: “Bu işi başarıdan ziyade bir insanlık görevi olarak görüyorum.
ülkemiz de yaşanan büyük Deprem de o derin acıların yaşandığı günlerde araçlarımızla bölgeye gidip çorba dağıttık. İzmir’e döndüğümüzde, depremde hayatını kaybedenler için İzmir halkı lokma döktürmek istedi, vefat eden vatandaşlar için. O an yaşadığımız hüznü tarif etmek imkânsız. Adana, Maraş, Hatay’daki kareler gözümüzün önüne geldiğinde içimiz kan ağlıyordu.”

Bu sohbet, İzmir halkının hassasiyetini ve hayır işlerine verdiği önemi bir kez daha gözler önüne serdi. Ne güzel bir kentsin İzmir…

Sevgilerimle,

Psikolog Yazar Özlem TUNÇ