Robotlar mesleğimizi elimizden mi alacak?

Bir sabah uyanıyorsunuz, kahvenizi alıp bilgisayarınızı açıyorsunuz ve bir haberle karşılaşıyorsunuz: “Yapay zeka artık avukatlık yapabiliyor.” Ya da “Robotlar ameliyatları daha güvenli hale getiriyor.” Şaşırır mıydınız? Belki de çoktan alıştınız bile. Teknoloji öyle bir hızla gelişiyor ki, gelecekte hangi mesleklerin yok olacağını, hangilerinin doğacağını tahmin etmek zorlaşıyor. Ama kesin olan bir şey var: İş dünyası eskisi gibi kalmayacak.

Eskiden “doktor, avukat, öğretmen” gibi meslekler garanti görülürdü. Bugün ise bu meslekler bile dönüşüm geçiriyor. Otomasyon, yapay zeka ve robotik sistemler devreye girdikçe, bazı işler makineler tarafından yapılmaya başlanacak. Ancak bu, “İnsanlar işsiz kalacak” demek değil. Aksine, yepyeni meslekler ortaya çıkacak ve bugünkünden çok daha farklı becerilere ihtiyaç duyulacak.

Mesela yapay zeka eğitmeni diye bir meslek düşünün. Yapay zeka sistemleri sürekli öğreniyor ama doğru ve etik bir şekilde öğrenmeleri gerekiyor. İşte bu noktada insanlar devreye girerek yapay zekayı eğitecek ve yönlendirecek. Şu an nasıl öğretmenler öğrencilere yol gösteriyorsa, gelecekte yapay zekalara rehberlik eden insanlar olacak.
Bir de dijital detoks koçları var. Evet, yanlış duymadınız. Teknoloji her ne kadar hayatınızı kolaylaştırsa da, onun esiri olmamak gerekiyor. Telefonlar, bilgisayarlar, sosyal medya derken insanların dijital dünyadan kopmaya ihtiyacı olacak ve bu konuda uzmanlaşan kişiler devreye girecek. “Telefonunuzu günde kaç saat kullanıyorsunuz?” diye soran ve size teknoloji bağımlılığından kurtulmanız için rehberlik eden biri olacak.

Peki ya uzay turizmi rehberleri? Elon Musk ve Jeff Bezos’un uzaya yolculuk hayalleri gerçeğe dönüşürse, gelecekte tatillerimizi Dünya dışında yapmaya başlayabiliriz. İşte o zaman birilerinin “Şu tarafta Mars’ın en güzel manzarası var” ya da “Sıfır yer çekiminde nasıl yemek yiyeceğinizi öğreteyim” demesi gerekecek. Şimdiden uzay teknolojisi üzerine çalışan birçok insan var ve bu alanın gelecekte daha da büyüyeceğini tahmin etmek zor değil.
Öte yandan, teknoloji her şeyi ele geçirecek diye düşünmemek lazım. Psikologlar, sanatçılar, el becerisi gerektiren ustalar gibi meslekler her zaman değerli olacak. Çünkü insan dokunuşu gerektiren işler, ne kadar ilerlerse ilerlesin, makineler tarafından tam anlamıyla yapılamayacak. Bir resmin duygusunu bir yapay zeka ne kadar hissedebilir? Ya da bir terapistin kurduğu empatiyi bir robot sağlayabilir mi? İşte bu yüzden, insan odaklı meslekler her zaman var olacak.

Geleceğin meslekleri şimdiden şekillenmeye başladı. Önemli olan, bu değişime ayak uydurabilmek ve kendinizi sürekli geliştirmek. Bugün “geleceğin mesleği” diye baktığınız bir iş, belki de 10 yıl sonra çoktan sıradan hale gelecek. O yüzden asıl mesele, bir meslek seçmekten ziyade, öğrenmeye ve değişime açık olmak. Kim bilir, belki de gelecekte “Meslek Seçme Danışmanı” diye bir iş bile olur. Çünkü bu hızla gidersek, çocuklara “Büyüyünce ne olacaksın?” diye sormak bile anlamını yitirebilir!